Barış Çöreği

Fakir Baykurt

Lunaparktaki “Roller Coast” denen o birden en yükseklere çıkan sonra bir iki takla atıp yere inen, bazen bir tünele girip kaybolan hızlı trenler misali, bir ömre sığdırılmış onlarca eser, binlerce öykü belki on binlerce insanlık adına çatışma…

Bu eserlerden birisi olan Barış Çöreği adlı öykü kitabı beni hem çocukluğuma götürdü hem de o dönemde Almanya’da yaşananları, unutmaya başladığım Doğu-Batı çatışmalarının dramları hatırlamama yardımcı oldu.

Fakir Baykurt;

Burdur'un bir köyünde başlayan yaşantısı, özellikle Nazım Hikmetin şiir ve eserlerinin yanı sıra Türkçe Klasikleri okuyarak geçirdiği Köy Enstitüsündeki yılları aynı anda onun ilk şiirlerinin de yayınlandığı yıllar olmuş.

Köy Enstitüsünü bitirip İlkokul öğretmeni olduğunda, Türkiye’de siyasetin değişip eğitimi baskı altına almaya başladığı dönem olunca F.Baykurt’un saha sık idari soruşturmalara tabii olmuş.

1953 yılında Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü’ ne girmesiyle yazdığı eserler nedeniyle soruşturmalar artmış bir yandan yazdığı eserler ödül alırken bir yandan da fikirleri nedeniyle yargılandığı birçok soruşturma ve davalar ile karşı karşıya kalmıştır.

İlk kitabı, 1957’de Çilli yayınlanır. 1958 yılında ilk romanı Yılanların Öcü ile Yunus Nadi Roman Ödülleri'nde birinci olur. Ancak Bakanlık buyruğuna alınarak cezalandırılır sonra da o roller coast misal, tekrar göreve dönerek 1960’ta Ankara İlköğretim müfettişliğine atanır.

Yılanların Öcü adlı romanı tiyatroya ve filme uyarlanır. Tiyatro gösterimi yasaklanır, film ise ancak Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in konuya el koyması ile gösterime girer ancak filmin gösterimi sırasında olaylar çıkar.

Baykurt Amerika Birleşik Devletleri'ne giderek, Bloomington'daki Indiana Üniversitesi'nde göze kulağa hitap eden ders araçları ve yetişkinler için yazma öğrenimi görür.

Türkiye Öğretmenler Sendikası genel başkan olarak “Büyük Eğitim Yürüyüşü”nü yapınca görevden alınarak bakanlık emrine alınır ancak Danıştay kararı ile görevine geri döner.

Anadolu Garajı ve Tırpan, Sınırdaki Ölü kitapları TRT Ödüllerini kazanır.

1971’de Askeri yönetimde Baykurt iki kere gözaltına alınır. Aynı yıl Tırpan ile T.D.K Ödülü'nü kazanır.

Kitaplarının yeni basımları yapılırken yazar askeri tutukevinden Ankara Merkez Cezaevi'ne aktarılır.

Sait Faik Ödülünü kazandığı Can Parası, ardından Kara Ahmet Destanı ile Orhan Kemal Ödülü’ nü kazanır ve Kültür Bakanlığı'na danışman olur.

Göçmen işçi konusunu incelediği Gece Vardiyası ve Barış Çöreği öyküleri basılır.

1984 yılında Berlin Senatosu Çocuk Yazını Ödülü’nü kazanır. Aynı yıl Türkiye’de “Barış Derneği İkinci Davası”nda sanık olarak aranır.

1989 yılında Kuru Ekmek romanını yazar. İçerdeki Oğul, Amersfoort Halk Tiyatrosu’nda oynanır.

11 Ekim 1999 Pazartesi günü tedavi gördüğü Almanya’da Essen Üniversitesi Kliniği’nde pankreas kanserine yenik düşerek ölmüştür.